แนะนำเคล็ด… เด็กชอบแปรงฟัน
Cr. คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล (mahidol.ac.th)
คุณแม่หลายคนอาจจะเคยถูกลูกน้อยส่ายหน้า หรือแผลงฤทธิ์กับเรื่องแปรงฟัน ท่าทางเหล่านี้จะค่อย ๆ หมดไป หากคุณแม่นำเคล็ดลับที่หมอจะบอกต่อไปนี้ ไปลองทำกับเจ้าตัวน้อยดู
การแปรงฟัน ถือเป็นการรักษาอนามัยช่องปาก และเป็นวิธีการป้องกันโรคในช่องปากที่ได้ผลดีที่สุด ง่ายที่สุด โดยเฉพาะโรคฟันผุในเด็ก เป็นโรคในช่องปากที่เป็นปัญหาสาธารณสุขสำคัญของไทย และนับวันจะมีแนวโน้มสูงขึ้น
โรคฟันผุ จัดเป็นโรคติดเชื้อที่ไม่สามารถหายได้ด้วยตัวเอง หรือใช้ยาปฏิชีวนะรักษาได้เหมือนโรคหวัดหรือโรคติดเชื้ออื่น ๆ และยังสามารถส่งผ่านเชื้อโรคไปยังบุคคลอื่นได้ ที่น่ากลัวคือ การที่ฟันผุทะลุถึงโพรงประสาทฟัน จะมีอาการปวดฟัน ประสาทฟันอักเสบ ร่วมกับการอักเสบของเหงือกและอวัยวะรอบ ๆ ฟัน ซึ่งจะต้องได้รับการรักษาคลองรากฟัน และครอบฟัน ที่ร้ายกว่านั้นอาจถึงขั้นถอนฟันจนฟันหลอไปทีเดียว
ปัจจัยสำคัญที่เป็นสาเหตุเริ่มต้นและลุกลามของโรคฟันผุ ได้แก่ 1. ฟันและสภาวะแวดล้อมในช่องปาก ซึ่งป้องกันได้ด้วยการแปรงฟัน โดยใช้ยาสีฟันที่มีฟลูออไรด์เสริมเพื่อช่วยป้องกันฟันผุ และใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกวิธีในกรณีมีฟันเบียดชิดกัน 2. อาหารประเภทแป้งและน้ำตาล หลีกเลี่ยงการบริโภคอาหารเหล่านี้ โดยเฉพาะขนมแป้งกรุบกรอบ ลูกอม น้ำอัดลม และ 3. แบคทีเรียที่ทำให้เกิดโรค (Mutans streptococci, lactobacillus) ในเด็กทารกที่ฟันน้ำนมยังไม่ขึ้น จะยังไม่พบเชื้อ Mutans streptococci ในช่องปาก แต่เมื่อฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น ก็จะพบว่ามีการติดเชื้อ Mutans streptococci เพิ่มขึ้นตามอายุ ซึ่งแหล่งที่มาของเชื้อส่วนใหญ่มาจากการสัมผัสใกล้ชิดโดยตรง เช่น กอดจูบ หรือทางอ้อมโดยผ่านภาชนะที่มีการปนเปื้อนน้ำลายที่มีเชื้ออยู่
ฉะนั้น ในระหว่างที่ฟันน้ำนมยังไม่ขึ้น คุณพ่อคุณแม่ควรทำความสะอาดโดยเช็ดช่องปากให้เด็กด้วยผ้าสะอาดชุบน้ำต้มสุก วันละ 2 ครั้ง คือ ช่วงเช้าและก่อนนอน เพื่อสร้างความคุ้นเคยและทัศนคติที่ดีต่อการแปรงฟันแก่เด็กว่า เป็นเรื่องสนุก น่าทำ และมีประโยชน์ โดย…
- หาแปรงสีฟันขนนุ่ม ๆ ให้เด็กกัดเล่นในช่วงที่คันเหงือก อยากกัดโน่นกัดนี่
- พยายามให้เด็กดูเวลาที่คุณพ่อคุณแม่แปรงฟัน ซึ่งเด็กอาจเลียนแบบและอยากทำอย่างที่คุณพ่อคุณแม่ทำ
- คุณพ่อคุณแม่เล่านิทานสนุก ๆ เกี่ยวกับการแปรงฟันให้ลูกฟังก่อนนอน ซึ่งเด็กวัยนี้ จินตนาการกำลังบรรเจิดสุด ๆ จะทำให้เด็กรู้สึกถึงความสำคัญของการแปรงฟันได้เองโดยไม่ต้องสอนหรือสั่ง ในระหว่างแปรงฟัน ถ้าเด็กไม่ให้ความร่วมมือ ร้องไห้ ก็อย่าเพิ่งเร่งเร้า ไม่ต้องกังวลใจ ให้พยายามแปรงฟันเด็กต่อไป แต่หาวิธีทำให้สนุกๆ โดยเปิดเพลงหรือร้องเพลงที่เด็กชอบขณะแปรงฟัน หรือจับเวลาแล้วเล่นเกมแข่งแปรงฟันกับลูก ซึ่งจะทำให้เด็กสนุก และไม่เบื่อขณะแปรงฟัน และยอมร่วมมือให้แปรงฟันในที่สุด
นอกจากนี้ควรพาเด็กไปพบทันตแพทย์ภายใน 6 เดือน หลังจากฟันน้ำนมซี่แรกขึ้น หรืออย่างช้าไม่เกิน อายุ 1 ขวบครึ่ง เพื่อตรวจฟันและรับคำแนะนำในการดูแลรักษาฟัน และเมื่ออายุประมาณ 2 – 6 ปี ควรเริ่มฝึกให้เด็กแปรงฟันเองวันละ 2 ครั้ง ด้วยยาสีฟันฟลูออไรด์ โดยมีคุณพ่อคุณแม่ช่วยแปรงซ้ำในบริเวณที่เด็กแปรงไม่ถึง และจากนั้นพบทันตแพทย์ทุก ๆ 6 เดือน เพื่อตรวจประเมินฟันผุ ทำความสะอาดฟัน และเคลือบฟลูออไรด์
รับรองเด็กๆ จะมีฟันสวย แข็งแรงไปอีกนานค่ะ
ทพญ.นราวัลลภ์ เชี่ยววิทย์
งานทันตกรรม
Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล
